Mã Morse là gì? Cách học bảng mã Morse nhanh nhất dễ nhất cho người mới

Samuel F.B. Morse là “cha đẻ” tạo ra hệ mã Morse, nó là chuỗi các gạch và chấm để truyền tải thông điệp mã hóa. Thuở ban đầu nó được sử dụng để liên lạc điện báo, tin nhắn mật mã. Ngày nay, chúng vẫn đang được ứng dụng tại một số đài truyền tin khẩn cấp hay các lĩnh vực đòi hỏi sự bảo mật cao.

Trong những lĩnh vực yêu cầu sự bí mật thông tin như hàng không vũ trụ, quân đội… người ta không thể nào trao đổi thông tin bằng văn bản thư từ hay lời nói mà họ cần sử dụng những phương thức riêng. Và một trong những phương thức được dùng phổ biến và thông dụng phải kể đến chính là mã Morse – một cách thức truyền tin bí mật được sử dụng rộng rãi.

Bạn đã từng nghe thấy cụm từ mã Morse nhưng lại không rõ nó có nghĩa là gì? Cách nào để dịch mã này nhanh chóng? Hãy cùng 2momart tìm hiểu ngay những thông tin dưới đây nhé.
 

Tìm hiểu về mã Morse là gì? Nguồn gốc mã Morse?
 

1.1 Mã Morse là gì?

Morse – phiên âm là mã Moóc-xơ, có thể hiểu đơn giản thì đây là 1 phương pháp để mã hoá các văn bản ký tự như trình tự chuẩn của hai khoảng thời gian tín hiệu khác nhau trong lĩnh vực viễn thông.

Tên của mã này được đặt theo tên của nhà phát minh điện báo Samuel Morse, nó được thể hiện dưới dạng những dấu chấm và gạch ngang (hay là dots và dash).

Bên cạnh đó, bảng Morse quốc tế mã hóa được 26 chữ cái Tiếng Anh (tính từ A đến Z), 1 số chữ Tiếng Anh khác, chữ số Ả Rập, một số ký tự đặc biệt và không có sự phân biệt giữa chữ hoa và chữ thường. 

Tín hiệu Morse được phát minh để truyền dữ liệu an toàn
 

1.2 Tìm hiểu về nguồn gốc của mã Morse?

Ngày 6/1/1838 tại Morristown, New Jersey, mật mã Morse được công bố bởi Samuel Finley Breese Morse – một họa sĩ người Mỹ. Đây là thiết bị dùng xung điện để có thể truyền tải tín hiệu liên lạc đã được mã hóa thông qua đường dây điện.

Khi đến châu Âu để nghiên cứu về nghệ thuật Ý và Pháp vào năm 1829, Morse đã bắt đầu thực hiện việc nghiên cứu các phương pháp mã hóa ký tự. Đây là phương pháp truyền đạt thông điệp theo một cách đặc biệt mà không phải ai cũng có thể hiểu chúng.

Sau đó nhờ vào một loại nam châm điện mới được phát hiện, Morse đã cho sử dụng điện báo để truyền đi những thông điệp đã được mã hóa bằng cách gửi xung điện.

Sau một thời gian, các nhà phát điện đã sửa đổi để giảm tiếng ồn cho phù hợp hơn với liên lạc vô tuyến. Kể từ thời điểm đó, phát minh này đã được rất nhiều công ty tư nhân sử dụng và thiết lập những đường dây liên lạc trên toàn nước Mỹ. Morse cũng thu được một khoản tiền khổng lồ và ngày càng trở nên nổi tiếng hơn.

Bảng ký hiệu Morse cơ bản cho bạn tham khảo
 

Lợi ích khi biết cách truyền tin bằng mã Morse

Mật mã Morse có bản chất là những ký tự đã được mã hóa thành những dấu chấm và gạch ngang, thể hiện độ ngắn – dài khi ngắt mở dòng điện và tạo nên các âm thanh "tích" và "te". Để thể hiện tín hiệu ngắn dài này, người ta có thể sử dụng: đèn, còi, cờ, trống...

Khi nhớ được bảng Morse và biết cách giải mã, chúng ta nhận được khá nhiều những lợi ích thiết thực tùy theo từng trường hợp. Cụ thể như sau:

• Trong tình huống khẩn cấp, bị giam giữ tại 2 căn phòng tách biệt, ta có thể liên lạc với nhau bằng cách gõ bảng Morse lên tường để truyền đạt những thông điệp.
• Tạo ra những bức mật thư thú vị bằng bảng Morse trong lớp học hay trong những buổi vui chơi cùng bạn bè.
• Nhớ được mã này, bạn còn có thể giải Morse được những tín hiệu cầu cứu.

Học Morse giúp bạn trao đổi thông tin theo cách đặc biệt
 

Thông tin chung về bảng mã Morse
 

3.1 Quy tắc tạo bảng mã Morse

Bạn cần biết rõ về các quy tắc chính để có thể học cách viết và dịch mã Morse nhanh chóng dễ dàng. Những chữ cái được sử dụng một cách thường xuyên trong Tiếng Anh sẽ được ưu tiên mã hóa ngắn hơn.

Trong đó:

• Thời lượng dấu chấm: Đơn vị đo thời gian cơ bản, dùng trong việc truyền tín hiệu.
• Thời lượng dấu gạch ngang: Gấp 3 lần thời lượng của dấu chấm.
• Khoảng trắng: Là khoảng thời gian vắng mặt tín hiệu, tương đương với thời lượng của một dấu chấm.

Bên cạnh đó, các chữ cái trong cùng 1 từ cũng sẽ được phân tách với nhau bằng khoảng trắng có thời gian bằng 3 dấu chấm. Cũng như các từ sẽ được phân tách bằng khoảng trắng có thời gian bằng 7 dấu chấm.

Ngoài ra, các biểu tượng trong bảng Morse có thể được biểu diễn dưới dạng âm thanh, dấu, gạch, các xung hoặc ký hiệu tường và chúng có độ dài ngắn khác nhau.
 

3.2 Giới thiệu bảng mã Morse

Để học được bảng Morse dễ dàng, trước tiên bạn cần làm quen với các chữ cái, số, ký tự đặc biệt ở dạng mã này nhé.

Mỗi chữ cái sẽ có riêng một mã tương ứng

• Chữ cái ở dạng mã Morse

Khi mã hóa chữ cái sang dạng mã này, mỗi chữ cái sẽ có một mã tương ứng như trên. Bạn có thể dựa vào bảng này để tham chiếu khi cần giải một đoạn dữ liệu nào đó. Có thể nói đây là một phần tương đối “khó nhằn” và chúng dễ nhầm lẫn với nhau. Do đó tốt nhất bạn nên ghi ra vở, chia nhỏ bảng để học và thực hành bằng cách: tập dịch, mã hóa ngược để ghi nhớ tốt hơn.

• Chữ số ở dạng mã Morse

Nếu như bảng Morse được mã hóa từ chữ cái khá khó học và có phần phức tạp thì phần chữ số lại có quy tắc cụ thể để bạn ghi nhớ nhanh chóng hơn. Chỉ cần theo dõi bảng dưới đây để có thể nhận ra quy tắc mã hóa chữ số để nhớ dễ dàng nhé.

Bảng Morse được mã hóa ở dưới dạng những con số

• Các ký tự đặc biệt

Một số những chữ cái của tiếng Việt như: Ă, Â, Ơ, Ô, Ê, Ư… sẽ được xem là những ký tự đặc biệt khi mã hóa sang mã Morse. Vì thế chúng sẽ có quy ước như sau:

Tương tự như thế thì các dấu câu trong Tiếng Việt khi chuyển sang bảng Morse thì cũng có những hiệu tương đương, cụ thể là:

Như thế, bạn hãy dựa trên các quy ước được nhắc đến ở trên để có thể dễ dàng mã hóa những đoạn ký tự thành dãy trong bảng Morse.

Giới thiệu bảng ký tự đặc biệt trong bảng Morse cơ bản
 

3.3 Lưu ý nên nhớ khi học về mã Morse

Khi dịch mã Morse này, để ghi nhớ nhanh và lâu hơn thì có một vài những mẹo nhỏ mà 2momart muốn chia sẻ đến cho bạn đọc đó là:

• Đoạn mã này sẽ không phân biệt chữ in thường và in hoa.
• Bảng Morse có 2 dạng chính đó là: văn bản và file nghe.
• Hiện nay có khá nhiều phần mềm có thể mã hóa từ mã Morse sang văn bản thông thường và ngược lại. Vì thế bạn có thể tham khảo và sử dụng chúng hiệu quả trong những trường hợp quan trọng.
• Việc giải Morse cũng tương tự như việc bạn học một ngôn ngữ mới hoàn toàn, bạn cần ghi nhớ nhiều thứ và rất dễ bị nhầm lẫn với nhau. Cho nên khó có thể giỏi ngay chỉ trong ngày một ngày hai, điều quan trọng nhất đó là sự kiên trì học tập, tập luyện mỗi ngày để đạt đến trình độ thành thục nhé.
   

Hướng dẫn cách để học mã Morse đơn giản nhất

Như đã nhắc đến ở trên thì việc dịch mã Morse không khó nhưng cũng đòi hỏi bạn phải bỏ thời gian, công sức để nghiên cứu. Khi đã thuộc những ký hiệu cơ bản, bạn có thể bắt đầu tiến hành viết và dịch những đoạn thông điệp cho riêng mình. Dưới đây 2momart đưa ra những hướng dẫn cụ thể nhất cho bạn tham khảo.

Mật thư mã Morse là một hình thức bảo mật cao
 

4.1 Tập làm quen với các ký hiệu mã Morse

Bước 1: Đầu tiên hãy học thuộc những ký hiệu cơ bản và ý nghĩa

Bảng Morse gồm có 2 ký hiệu là chấm và gạch ngang, nên đầu tiên hãy học cách nhận diện chúng. Dấu chấm được thể hiện giống như dấu chấm ở cuối câu (.) và dấu gạch ngang là một đường kéo dài giống dấu gạch nối (_).

Trong tiếng Anh, mỗi ký tự sẽ được thể hiện qua những chấm và gạch, bên cạnh đó, trong thuật ngữ chính của bảng Morse có:

• Dấu chấm gọi là “dit”, phát âm “i” ngắn và âm “t” câm.
• Dấu gạch gọi là “dah” với âm “a” ngắn.

Làm quen với âm dit và dah trong bảng Morse
 

Bước 2: Tiếp đến hãy học bảng chữ cái mã Morse

Sau đó, bạn hãy dùng bảng Morse dạng chữ cái để tham chiếu khi giải mã một đoạn ký tự và ghi chú từng chữ cái hay con số khi học tổ hợp dit-dah tương ứng. Lâu dần theo phản xạ bạn sẽ nhớ khi nhìn hoặc nghe thấy chúng.

Một mẹo hay để bạn có thể học nhanh bảng mã này chính là dùng phương pháp nghe thay vì cách nhìn. Tuy nhiên nó lại hạn chế khi bạn nhận diện mã trên giấy.

Học thuộc bảng chữ cái theo các ký tự Morse

Bước 3: Sau đó hãy học cách phát âm thành tiếng các tín hiệu

Bắt đầu luyện phát âm dit và dah theo đúng nhịp điệu nhanh – chậm, âm dit ngắn nên chỉ có 1 âm tiếng còn âm dah kéo dài gấp 3 lần âm dit. Đây là cách để bạn phân biệt các đơn vị trong mã Morse.

Mỗi ký tự cách nhau 1 khoảng bằng dấu gạch, còn 1 từ hoàn chính cách nhau bằng 7 dấu chấm. Thông điệp sẽ càng dễ dàng nhận ra khi các ký tự và từ được cách một khoảng cách tỉ mỉ nhất.

Nếu lựa chọn cách dịch mã Morse bằng âm thanh người dùng sẽ không cần ngồi đếm từng đơn vị dit và dah như kiểu văn bản.

Học cách để phát âm chính xác dit và dah
 

Bước 4: Liên kết các từ để dễ nhớ

Liên kết các từ giúp bạn ghi nhớ các ký tự và chữ số trong bảng mã nhanh hơn. Thiết lập danh sách các liên kết từ để ghi nhớ đơn giản bằng cách liên hệ chuỗi ký hiệu và âm thanh tương ứng nảy ra một cách tự nhiên trong tiềm thức của bạn.

Ghi lại những liên kết từ mà bạn nghĩ ra vào 1 cuốn sổ, bạn có thể vừa học vừa đọc lớn để ghi nhớ lâu hơn. 

• Ví dụ 1: Liên hệ chữ cái “C” với từ “catastrophic” (thảm họa), cả 2 đều có bắt đầu bằng chữ “C”, có cùng số âm tiết và cách nhấn âm giống nhau.
• Ví dụ 2: Liên kết chữ M với từ “Mailman” và chữ cái G với “Gingerbread” (bánh quy gừng).

Liên kết các từ để ghi nhớ được dễ dàng hơn
 

Bước 5: Cuối cùng hãy ghép từ và chữ cái cơ bản

Bạn hãy thực hiện việc ghép các từ bằng ký tự đơn giản nhất, cũng bắt đầu bằng âm dit hoặc dah. 

• Ví dụ: Chữ “E” là 1 âm dit và “T” là một âm dah. Lúc này, bạn có thể chuyển sang học chữ “I” có 2 dit, chữ “M” có 2 âm dah.

Khi mới bắt đầu hãy ghép chữ những từ gồm 2 và 3 ký tự (Như “me” (tôi) = - - • ) hay (“cat” (mèo) = -•-• •- - ).

Cách dịch mã Morse sang tiếng việt đơn giản nhất
 

4.2 Hướng dẫn các bước thực hành dùng mã Morse

Bước 1: Nghe bản ghi âm nhiều lần

Trước tiên hãy nghe những bản ghi âm các mã để cảm nhận về cách giao tiếp. Bạn có thể tùy chỉnh tốc độ nhanh chậm để lắng nghe các quãng ngừng giữa ký hiệu cũng như đơn vị dit – dah của mỗi ký tự.

Nên trang bị các băng ghi âm bảng mã để luyện nghe được dễ dàng.

Nếu bạn đang có một chiếc máy vô tuyến thông thường, hãy chỉnh một chút tần số HF để có được cảm giác thật hơn.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể mua những bản ghi âm để luyện nghe nói với hướng dẫn đi kèm.

Thường xuyên nghe để ghi nhớ âm
 

Bước 2: Bước tiếp theo hãy dịch mã Morse trong sách trẻ em

Thông thường những câu chuyện trong sách, truyện của trẻ rất đơn giản nên bạn có thể dịch những câu ngắn sang mã Morse dễ dàng.

Khi mới bắt đầu, bạn có thể dùng sách cho trẻ mới tập đọc, như cuốn “Fun with Dick and Jane”. Đây là quyển sách có các câu thoại đơn giản ("See Spot run. Run, Spot, run!" = ••• • • ••• •--• --- - •-• ••- -• •-•-•- •-• ••- -• --••-- ••• •--• --- - --••-- •-• ••- -• )

Nếu muốn đẩy tốc độ nhanh hơn thì đây là chiến lược khá hữu ích mà bạn nên tham khảo. 

Học bảng Morse đơn giản từ sách của các bé
 

Bước 3: Tiếp đến hãy lên danh sách từ vựng cho riêng mình

Bạn nên lọc ra vài từ hay cụm từ chính trong mỗi buổi học rồi tiến hành xáo trộn và mã hóa chúng. Cách giải mã Morse này giúp bạn củng cố kiến thức, buộc bản thân phải nhận diện và giải mã các ký tự lặp đi lặp lại. Hãy lưu trữ một kho từ vựng phong phú trước để viết và đọc thông điệp hiệu quả hơn.

Khi đã có sự thành thục nhất định, bạn hãy giữ 1 cuốn sổ tay ghi chép hoàn toàn bằng bảng Morse.

Giữ thói quen viết danh sách mua sắm, tên người thân, thơ Haiku hoặc các tin nhắn ngắn gọn bằng mã này hằng ngày.

Bước 4: Học với một người bạn

Thật tuyệt vời nếu ai đó cũng có cùng niềm đam mê học mã Morse chung với bạn. Trong quá trình học các bạn có thể trao đổi cũng như lên ý tưởng để cùng nhau học tập để đạt hiệu quả tốt hơn.

Hãy tạo 1 bộ flashcard để có thể chơi đố cùng bạn bè hoặc gửi những tin nhắn bằng các ký tự của mã Morse thay vì dùng những ngôn ngữ thông thường, điều này thực sự rất thú vị đấy nhé.

Tranh thủ thời gian rảnh rỗi để học tại các ứng dụng
 

Gợi ý một số nguồn tài nguyên khác để học mã Morse

Cách 1: Tải ứng dụng mã Morse về điện thoại

Hiện nay có khá nhiều ứng dụng thú vị để hỗ trợ bạn dịch mã Morse một cách dễ dàng hơn, những ứng dụng này cho phép bạn học bằng cách nghe ghi âm và cả nhận diện hình ảnh, mang đến những trải nghiệm học tập đồng bộ và sử dụng nút bấm cảm ứng tạo cảm giác như cách gõ truyền thống. 

Cách 2: Tham gia vào một khóa học giải Morse

Giống như việc đi học thông thường, bạn có thể tham gia một lớp học dạy mã Morse. Khi đó bạn sẽ được hướng dẫn chi tiết và luyện tập được dễ dàng hơn. Tuy nhiên bạn cũng phải chọn cơ sở uy tín để tránh bị lừa gạt nhé.

Tham gia khóa học để trao đổi cùng bạn bè
 

Cách 3: Học thông qua những bài giảng thu âm

Nếu gần nơi bạn sinh sống không có lớp học nào, bạn có thể mua bài giảng thu âm về nhà nghe. Việc của bạn chỉ cần theo dõi nội dung bài giảng với tốc độ phù hợp và hoàn thành các bài tập đi kèm để đảm bảo tiến độ ghi nhớ nhanh chóng.

Bạn hãy nhớ trang bị bút, sổ ghi chép và viết ra những đơn vị dit – dah mà bạn nghe được đồng thời xem lại bài giảng để nhận diện mã theo nhiều hình thức khác nhau. Nghe nhiều lần bài giảng thu âm sẽ giúp củng cố khái niệm quan trọng và điều chỉnh tốc độ bài giảng phù hợp với bản thân.

Học cách dịch Morse hiệu quả thông qua các ứng dụng
 

Thông tin các phần mềm mã Morse dùng để gửi tin được mã hóa
 

6.1 Phần mềm Morse Typing Trainer

Google đã phát hành công cụ này với nhiều tính năng hỗ trợ để xem mã Morse trong bàn phím Gboard dành cho hệ điều hành Android và iOS trên điện thoại. Nhờ đó, ai cũng có thể sử dụng ứng dụng để gửi mã Morse từ bàn phím của chính mình. Morse Typing Trainer sử dụng các công cụ trực quan để giúp bạn có thể dễ dàng liên kết từng chữ cái trong bảng Morse với các ký tự tương ứng.
 

6.2 Dịch mã Morse: Morse Code Translator

Đây là một website cho phép nhập tin nhắn bằng tiếng Anh để xem mã Morse tương ứng và hỗ trợ hiển thị đầu ra bằng tiếng Anh cho các ký tự. Sau khi nhập nội dung tin nhắn, bạn còn có thể bấm chọn Play để nghe đoạn mã. Còn nếu muốn thể hiện nội dung thông qua ánh sáng thì hãy bấm vào hộp Light để hiển thị đèn flash tương ứng với từng mã.

Để gửi đoạn mã đến người khác, chọn “Save” để tải xuống bản sao của phần âm thanh dưới định dạng WAV hoặc “Send” để tạo nên một URL. Người nhận có thể nghe được tin nhắn, xem đèn flash và xem các ký tự tiếng Anh.

Chương trình dịch mã Morse giúp bạn dễ dàng giải mã ký tự
 

6.3 Nghe tin nhắn mã hóa Morse Decoder

Đây là phần mềm giải mã Morse cho phép bạn có thể upload lên file âm thanh chứa đoạn mã hoặc nghe âm thanh từ micro trên máy tính. Công cụ sẽ hiển thị những ký tự trong tin nhắn và thông qua công cụ này, người dùng có thể gửi tin nhắn đã được mã hóa cho bạn bè.

Tuy nhiên, bạn nên ẩn file dưới dạng một track trong file âm thanh gồm nhiều track hoặc dùng app tự hủy để gửi tin nhắn bởi bất kỳ ai cũng có thể truy cập file âm thanh thô và giải mã đoạn văn bản này.
 

6.4 Giao tiếp bằng mã Morse Morsecode.me

Morsecode.me là chương trình trực tuyến, tại đây người dùng có thể tham gia các phòng chat và trò chuyện với nhau bằng bảng Morse trên nhiều kênh, tương ứng với trình độ riêng của người tham gia. Khi bạn nhập sẽ nghe thấy các âm thanh tương ứng, đồng thời cũng xuất hiện văn bản theo thời gian thực.

Trên đây là một số thông tin về mã Morse, ý nghĩa và cách đọc mã này mà 2momart muốn chia sẻ đến cho bạn đọc. Hy vọng với nội dung được cập nhật, quý độc giả đã có cái nhìn tổng quan hơn về thuật ngữ này, có thể linh hoạt áp dụng trong cuộc sống. Đừng quên theo dõi thêm nhiều hơn những bài viết của 2momart để cập nhật các thông tin hữu ích trong cuộc sống nhé.